Zasada swobody umów

W wyniku nowelizacji kodeksu cywilnego w Polsce przywrócono zasadę swobody umów, dzięki której możemy swobodnie decydować o zawieraniu umów, wybierać sobie kontrahentów, wraz z drugą stroną kształtować treść umowy, a także wybierać formę umowy – zwykłą formę pisemną lub formę aktu notarialnego. Na czym polega swoboda umów?

Swoboda umów i założenia

Jednak postanowienia umowy nie mogą sprzeciwiać się naturze stosunku prawnego, właściwej ustawie oraz zasadom współżycia społecznego.

Brak sprzeczności z właściwością stosunku prawnego polega na tym, że przestrzega się podstawowych cech stosunku umownego, które to cechy stanowią o jego istocie. Żadna ze stron umowy nie może zmieniać jej postanowień bez zgody drugiej strony. Włączenie do umowy zlecenia przyrzeczenia osiągnięcia określonego rezultatu również jest niezgodne z właściwością stosunku prawnego.

Kiedy mówimy o sprzeciwianiu się zasadom współżycia społecznego, to mamy na myśli brak poszanowania zasad moralnych, które są powszechnie uznawane przez społeczeństwo za obowiązujące. Kwestię tę może rozstrzygnąć jedynie sąd. Okazuje się zatem, że w Polsce regulacja umów tak naprawdę opiera się tylko na założeniu mówiącym, że to, co nie jest zakazane, to jest dozwolone. W związku z tym można zawierać umowy o roboty budowlane, umowy o roboty budowlane lub umowy o zarządzanie przedsięwzięciem budowlanym itp.

Rozwiązanie umowy

W obecnym stanie prawnym zawarte umowy mogą być zmienione lub rozwiązane jedynie przez sąd. Gdyby jednej ze stron umowy groziły poważne straty lub trudności nieprzewidziane przez obie strony przy podpisywaniu umowy, wówczas sąd może nawet rozwiązać umowę. Są jeszcze inne rozwiązania tej sytuacji, np. orzeczenie wysokości świadczenia lub sposobu wykonania zobowiązania, jeżeli nie narusza to obowiązujących zasad współżycia społecznego. Ponadto, kierując się szeroko pojętymi zasadami współżycia społecznego, sąd może orzec o odpowiednim rozliczeniu stron umowy. Rozwiązanie umowy musi zostać orzeczone w taki sposób, żeby żadna ze stron nie została pokrzywdzona.