Samochodowy układ chłodzenia i usuwanie jego najczęstszych usterek

Zgodnie z istotą rzeczy to, co w powszechnym użyciu nazywamy „układem chłodzenia”, winno nazywać się „systemem utrzymywania optymalnej temperatury silnika”. Dlaczego tak uważamy? Otóż zupełnie zimny silnik pracuje z bardzo małą sprawnością, co każdy kierowca niewątpliwie mógł zaobserwować w zimie. Odpowiednio wysoka temperatura znacznie wspomaga prawidłowe spalanie mieszanki paliwowej.

Rzeczywista rola układu chłodzenia w samochodzie

W naszych dalszych rozważaniach będziemy oczywiście posługiwać się tradycyjną i utrwaloną nazwą. O budowie i znaczeniu układu chłodzenia silnika spalinowego w aucie wiele ciekawych informacji uzyskaliśmy w firmie  P’mix MOTO PUNKT Auto – Serwis – Części  w Tychach.  Naszą tezę, o nietrafności nazwy omawianego przez nas układu potwierdza fakt, że optymalna temperatura dla cieczy chłodzącej mierzona na jej wylocie z silnika to aż 85-90 °C. Dopiero w tak wysokiej temperaturze silnik spalinowy może właściwie pracować. W jednostkach benzynowych najważniejsze jest maksymalne odparowanie paliwa, które przy zbyt niskiej temperaturze osadzałoby się w postaci drobinek cieczy na ściankach cylindrów. W takich silnikach często stosuje się dodatkowe dogrzewanie spalinami elementów dolotowych paliwa. Również w silnikach wysokoprężnych istotny wpływ na jakość spalania paliwa ma odpowiednio wysoka temperatura cylindrów, gdyż tylko przy niej podczas suwu sprężania może dochodzić do samozapłonu mieszanki. Właściwa temperatura silnika chroni także jego wnętrze przed korozją, a więc zwiększa jego trwałość. Podobny wpływ  na silnik ma nagrzewający się bezpośrednio od niego olej. Właściwego smarowania silnikowych elementów nie da się osiągnąć zimnym olejem. Dodatkową rolą układu chłodzenia, pozostającą już bez bezpośredniego związku z pracą silnika, jest dogrzewanie kabiny pojazdu ciepłem pochodzącym z będącej częścią tego układu nagrzewnicy. Ciepło to jest dostarczane do wnętrza auta specjalnym wentylatorem.

Budowa układu chłodzenia.

Każdy samochodowy silnik spalinowy posiada wyrzeźbione w jego korpusie kanały wodne otaczające te wszystkie jego części, które najbardziej są narażone na wysokie temperatury. Kanałami tymi wyprowadzana jest ciecz chłodząca na zewnątrz poprzez odpowiednie przewody (gumowe lub sztywne). Ciecz przepływa przez chłodnicę oraz nagrzewnicę, będące częściami dwóch odwrotnie działających względem siebie układów. Obieg cieczy wymuszany jest specjalną pompą znajdującą się przy silniku. Ciecz z silnika jest kierowana do chłodnicy oziębianej ruchem powietrza, co często wspomagane jest także wentylatorem uruchamianym wtedy, gdy temperatura cieczy zaczyna grozić wrzeniem. Schłodzona ciecz ponownie wraca do silnika. W cały układ wkomponowana jest także nagrzewnica, do której doprowadzana jest część (znacznie mniejsza niż do chłodnicy) gorącej cieczy służącej do ogrzewania kabiny. W związku z taką konstrukcją cały układ chłodzenia przyjęto nazywać dużym obiegiem, natomiast część zawierającą nagrzewnicę obiegiem małym. W miejscu, w którym układ jest rozdzielany na owe dwa obiegi, znajduje się termostat rozdzielający ciecz. Gdy temperatura cieczy jest zbyt niska, termostat przepuszcza ciecz tylko przez obieg nagrzewania, wstrzymując jednocześnie jej chłodzenie.  Nie chłodzona ciecz szybko osiąga właściwą temperaturę, po czym termostat ponownie uruchamia chłodzenie. Dodatkowymi elementami układu chłodzenia są: zbiornik wyrównawczy i wspomniany wcześniej wentylator, który notabene jest jednocześnie częścią układu klimatyzacji.

Usuwanie typowych usterek układu chłodzenia

Najczęstszą usterką układu chłodzenia jest awaria termostatu, a więc ciągłe jego pozostawanie w pozycji otwartej lub zamkniętej. W pierwszym przypadku znacznie wydłuża się czas uzyskania właściwej temperatury roboczej, bez groźby jednak dla samego silnika. Natomiast stałe zamknięcie termostatu może grozić przegrzaniem silnika. Oczywiście uszkodzony termostat należy wymienić. Często ulega uszkodzeniu sama chłodnica, co powoduje wyciek płynu chłodniczego. Chłodnicę można regenerować, lecz jeśli to możliwe lepiej ja wymienić na nową. Czasem awarii ulega pompa cieczy, która jest zasilana paskiem rozrządu. Zaleca się wymianę takiej pompy. Niekiedy uszkodzeniu ulega wyłącznie czujnik temperatury, jeśli więc jego wskazania wzbudzają jakieś zastrzeżenia, to należy go wymienić. Układ chłodzenia zawiera spore ilości gumowych węży. Na ich łączeniach może dochodzić do wycieku cieczy. Tutaj wystarczy poprawić łączenie.