Klasy i normy odzieży roboczej i ochronnej

Są zawody, w których odpowiednio dobrana odzież to kwestia kluczowa. Czasem wystarczy do tego zestaw roboczy, kiedy indziej będą jednak potrzebne ubrania ochronne. Kiedy sięgać po które, czym w zasadzie się różnią od siebie, i wreszcie najważniejsze – jakie normy powinny one spełniać? O tym piszemy poniżej.

Odzież robocza a odzież ochronna

Na starcie rozróżnijmy te dwa typy ubrań wykorzystywanych w rozmaitych pracach fizycznych (od remontów, po zadania wykonywane na budowie lub w zakładzie przemysłowym), ale też laboratoryjnych, medycznych itp.

Otóż odzież robocza doskonale sprawdza się wszędzie tam, gdzie jej zadaniem jest głównie ochrona przed zabrudzeniem, czy w przypadku, gdy praca w „zwykłym” ubraniu groziłaby jego uszkodzeniem. Świetnie się sprawdza chociażby w ogrodzie, przy porządkowaniu piwnicy, wspomnianym już prowadzeniu remontu, ale tez w wielu zawodach, w których po prostu warto chronić się przed poplamieniem, czy doprowadzeniem do przetarć.

Jeśli chodzi o odzież ochronną, oczekiwania są znacznie wyższe. To ten rodzaj ubrań, które – w zależności od konkretnego ich typu – mają za zadanie zabezpieczyć użytkownika przed wysoką temperaturą (lub przeciwnie – niską), działaniem czynników chemicznych, przeciwdziałają niekontrolowanemu przekazywaniu ładunków elektrostatycznych, czy po prostu zmniejszają ryzyko przecięcia.

W tym miejscu warto zaznaczyć, iż w wielu zawodach zadbanie o to, aby odzież była nie tylko zachwalana przez sprzedawców, ale też realnie chroniła, jest po prostu koniecznością. W tym celu zawsze warto sprawdzać, czy dane produkty spełniają odpowiednie normy, o których napiszemy za chwilę.

Odzież robocza i ochronna to nie tylko spodnie i bluzy

Zanim jednak przejdziemy do konkretów, wspomnijmy o jeszcze jednej kwestii. Mówiąc o odzieży roboczej i ochronnej, łatwo w pierwsze kolejności pomyśleć wyłącznie o bluzach i spodniach. Tymczasem odpowiednie zabezpieczenie pracownika obejmuje także i inne elementy, takie jak obuwie, rękawice, czy okulary (a tam, gdzie w grę wchodzi ochrona przed hałasem, także nauszniki wytłumiające).

Również wszystkie te elementy odzieży ochronnej lub roboczej powinny spełniać konkretne normy – siłą rzeczy i one chronią ważne części ciała (zwłaszcza okulary).

Odrębną kwestią jest tez to, ze oprócz odzieży wierzchniej, warto tez pamiętać o bieliźnie termoaktywnej przystosowanej swoimi parametrami do pracy w danym środowisku. W zależności od modelu zapewniają komfort termiczny w chłodzie lub w gorącu i ułatwiają odprowadzanie wilgoci, tym samym zapobiegając powstawaniu otarć – co siłą rzeczy też może być nieprzyjemne i niepożądane.

Normy dla odzieży roboczej i ochronnej

No dobrze, ale co z tymi normami? Okazuje się, że w Polsce najważniejsze są dwie:

• norma PN-P-84525:1998 dla ubrań roboczych;
• norma PN-EN ISO 13688:2013-12 dla ubrań ochronnych.

W przypadku tej drugiej należy też zaznaczyć, iż jeśli ktoś kojarzy też normę PN-EN 340:2006, to została ona zastąpiona tą wymienioną powyżej.

Dodatkowo w zależności od zabezpieczenia przed poszczególnymi czynnikami, w grę wchodzą kolejne, wyspecjalizowane normy. Natomiast niezależnie od nich, warto także wspomnieć o kategoriach ochrony:

• Kategoria I zabezpiecza przed podstawowymi zagrożeniami i umiarkowanymi czynnikami (np. czynnikami pogodowymi, przetarciami itp.).
• Kategoria II to już odzież, która ma za zadanie zabezpieczyć na okoliczność konkretnego rodzaju zagrożenia. W tym przypadku można mówić o specjalistycznych ubraniach, przeznaczonych na przykład dla drogowców, czy spawaczy i dostosowaną właśnie do ich pracy.
• Kategoria III to już bardzo wysoki stopień ochrony, często stosowany w pracach mocno specjalistycznych. Można wśród nich znaleźć na przykład odzież chroniąca przed ogniem, skrajnie niskimi temperaturami, czy wysokim ciśnieniem.

Odzież ochronna – przykłady norm

Wśród często spotykanych norm można wymienić między innymi:

1. PN-EN 343 – czyli odzież zabezpieczającą przed deszczem i wiatrem.
2. PN-EN 342 – ubrania chroniące przed niskimi temperaturami.
3. PN-EN ISO 11612 – to norma, która zastępuje PN-EN 531 i mówi o ochronie przed wysokimi temperaturami. Warto przy tym zauważyć, iż występują różne jej odmiany i w zależności od przypisanych kodów, chronią w konkretnych sytuacjach. Przykładowo kod B chroni przed ciepłem konwencjonalnym, a kod F przed ciepłem kontaktowym.
4. PN-EN 469 – to odzież przeznaczona dla strażaków prowadzących akcje przeciwpożarowe.
5. PN-EN 1149 – to odzież zapewniająca ochronę przed elektrycznością statyczną i zapobiegająca niekontrolowanym wyładowaniom. Jest to szczególnie istotne w miejscach, w których takowe mogłyby doprowadzić do uszkodzeń lub wręcz do wybuchu.
6. PN-EN 13758-2+A1 – norma mówiąca o ochronie przed promieniowaniem UV, co może być istotne w niektórych zawodach, w których praca wymaga dłuższej ekspozycji na słońce.
7. PN-EN 943-1, PN-EN 943-2 – odzież zabezpieczająca przed gazem i cieczą.

To oczywiście tylko przykładowe normy, a pełne zestawienie jest znacznie dłuższe. Przy każdej z nich warto sprawdzić szczegółowe parametry i stopień ochrony, a jeśli zajdzie taka potrzeba, także rozglądnąć się za uzupełnieniem stroju ochronnego (o na przykład buty, okulary, nakrycie głowy itp.).

Zdecydowanie warto też upewnić się, że zachowuje się margines bezpieczeństwa względem spodziewanych w danym miejscu pracy czynników.