Składowanie elektroodpadów w świetle przepisów

Zarówno prawodawstwo polskie, jak i Unii Europejskiej, reguluje kwestie składowania, demontażu oraz recyklingu zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. W chwili obecnej jest to poważny problem o charakterze ekologicznym (zatrucie środowiska) jak i ekonomicznym (odzyskiwanie surowców wtórnych). Potrzeba specjalistów, którzy będą w stanie zaradzić tym sprawom.

Co to są elektroodpady?

Współczesna technika niesie ze sobą wiele korzyści. Ułatwia życie zarówno w domu, jak i w miejscu pracy. Trudno byłoby nam sobie wyobrazić życie bez smartfonów, laptopów, a także prozaicznej pralki czy lodówki. Szpitale, szkoły, przedsiębiorstwa produkcyjne nie działałyby, gdyby nie specjalistyczny sprzęt. Jednak techniczne innowacje mają i swoją ciemną stronę – zużyte, popsute lub przestarzałe urządzenia. Wg danych GUS, w 2018 roku Polsce zebrano 330 tys. ton zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (ZSEE), inaczej nazywanego elektroodpadami.

W tej sytuacji kluczową sprawą, zarówno dla gospodarki jak i ekologii, staje się kwestia: co zrobić z taką ilością śmieci?. Ustawa z 11 września 2015 o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym określa zasady:

• zbiórki, gromadzenia i segregacji wstępnej,
• demontażu ręcznego i mechanicznego,
• odzysku, recyklingu i unieszkodliwienia elektroodpadów.

Tym złożone przedsięwzięcie wymaga profesjonalnego postępowania. Przedstawiciel warszawskiej firmy Ago Recykling podkreśla: Naszym bezpośrednim celem jest odciążenie klientów od nadmiaru zużytego sprzętu. Jednak cel dalekosiężny, na którego realizacji bardzo nam zależy, to ochrona środowiska. Podejmujemy szereg działań proekologicznych, związanych m.in. z odzyskiwaniem surowców wtórnych.

Elektroodpady a sprawa ekologii

Do produkcji sprzętu elektrycznego czy elektronicznego używa się substancji szkodliwych dla środowiska. Jeżeli zużyty sprzęt będzie niewłaściwie składowany, stanowi poważne zagrożenie dla biosfery, może przedostać się do gleby czy wód gruntowych. W ten sposób dostaje się do łańcucha troficznego (pokarmowego): gleba-roślina-człowiek, a w konsekwencji, może zaszkodzić każdemu z nas. Rozporządzenie Ministra Klimatu z dnia 2 stycznia 2020 roku w sprawie katalogu odpadów, m.in. wskazuje odpady niebezpieczne.

Do produkcji sprzętu elektrycznego i elektronicznego wykorzystywane są m.in. takie substancje niebezpieczne, jak:

• kadm (baterie niklowo-kadmowe, tusze i tonery do drukarek) kumuluje się w organizmie i może uszkodzić nerki, wątrobę, kości),
• ołów (baterie, ekrany monitorów CRT) neurotoksyna uszkadzająca układ nerwowy i krew),
• rtęć (lamy fluorescencyjne, baterie alkaliczne) uszkodzenie nerek i ośrodkowego układu nerwowego.

W procesie recyklingu można nie tylko zneutralizować substancje szkodliwe, lecz również odzyskać surowce, które ponownie mogą zostać wykorzystane w produkcji, należy do nich m.in.: aluminium, cynk, żelazo, miedź czy srebro.

Przepisy zawarte w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/19/UE z dnia 4 lipca 2012 roku W sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego określa, że do 2021 roku poziom zbiórki elektroodpadów powinien wynosić 65%.

Elektroodpady a prawo do ochrony danych osobowych

Z wyrzuceniem sprzętu elektronicznego, wiąże się tak problem inny niż ekologia. Jeżeli nie podejmiemy specjalnych starań, może dojść do wycieku danych, co jest niezgodne z prawem do ochrony danych osobowych oraz może stać w sprzeczności z interesami właściciela sprzętu. Dlatego też warto skorzystać z firmy zajmującej się elektroodpadami, a oferującą usługę niszczenia dysków twardych i nośników danych.

Przejdźmy do konkretów, czyli co zrobić ze starym sprzętem?

A teraz rozważmy sprawę praktycznie: jesteś po remoncie kuchni. Stara lodówka nie dość, że zaczęła się psuć, to na dodatek nie zgadza się z wymiarami obudowy. Laptop używany w domu i biurze wydał swoje ostatnie tchnienie i trzeba kupić nowy. Szef w pracy mówi o potrzebie restrukturyzacji części biurowej. W takiej sytuacji należy:

• skorzystać z usług profesjonalnej firmy zajmującej się odbiorem i utylizacją sprzętu (szczególnie jeśli zużyty sprzęt pochodzi z przedsiębiorstwa, banku, szkoły),
• odnieść sprzęt do punktu zbierania ZSEE (jeżeli jesteś użytkownikiem indywidualnym)
• skorzystać z możliwości bezpłatnego oddania zużytego, małogabarytowego sprzętu do sklepu ze sprzętem AGD i RTV o powierzchni powyżej 400 m², bez konieczności zakupu nowego urządzenia.

Karze grzywny podlega wystawianie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego na śmietnik, a tym bardziej – porzucania w lesie czy na nielegalnych wysypiskach śmieci.