Rodzaje gipsów budowlanych

Technologie budowlane idą niesamowicie do przodu. Dziś mamy już taki wybór różnorodnych materiałów, że możemy przeglądać oferty bez końca. Sytuacja podobnie przedstawia się w związku z dostępnymi rodzajami gipsów budowlanych. Dlatego poniżej przedstawiamy już kompletne vademecum gipsowe, które pomoże w zorientowaniu się w tej tematyce.

Podstawy gipsowania

Wymagający niskiej energochłonności procesów produkcyjnych gips budowlany powstaje w wyniku wypalania kamienia gipsowego i stąd występuje w zmielonej postaci. Zwykle składa się z gipsu surowego, który jest minerałem występującym w przyrodzie albo z gipsu surowego z fabrycznie tworzonymi dodatkami. Dzięki tym dodatkom (np. opóźniacze, przyspieszacze czy regulatory konsystencji) wzmacniane są i regulowane właściwości gipsu. Wśród dodatków także pojawiają się wypełniacze, jak piasek czy perlity.

Gips budowlany wymaga specyficznych warunków, żeby mógł stwardnieć. Zawsze sypie się go do wody, nie odwrotnie, żeby uniknąć skluszczeń oraz dokonuje się tego wyłącznie na powietrzu. Po wiązaniu, w trakcie którego zwiększa się objętość gipsu, następuje jego stwardnienie. Natomiast zbędne jest przy tym utrzymywanie go w wilgotności, jak w przypadku wapna i cementu, gdyż można go od razu suszyć, po czym zyskuje od razu swoją pełną wytrzymałość. Dlatego głównymi jego zaletami bywa szybki proces twardnienia oraz łatwość formowania.

Gips budowlany: jasne i ciemne strony

Zwolennicy gipsu budowlanego uświadamiają nas także o innych dobrych stronach tego produktu. Mianowicie stanowi on materiał wysoce ekologiczny, gdyż cechuje go niski poziom promieniotwórczości. Charakteryzuje się do tego małą gęstością objętościową i znaczną porowatością. Gips jest też ceniony ze względu na swoją mrozoodporność oraz ognioodporność. Także okazuje się być liderem wśród materiałów budowlanych ze względu zarówno na stwarzanie odpowiednich warunków cieplnych w pomieszczeniu (dobra izolacja termiczna, utrzymywanie stałej temperatury), jak i w związku ze swoimi zdolnościami do regulowania wilgotności w pomieszczeniu (wchłania wilgoć z powietrza oraz uwalnia ją w przypadku przesuszenia)

Zdecydowanie mankamentem stosowania gipsu budowlanego jest jego duża nasiąkliwość i rozpuszczalność pod wpływem wilgoci. Przez to staje się nieodporny na zmiany warunków atmosferycznych i w związku z tym nie może być on użyty do tynków zewnętrznych. Także najlepiej jest od razu chronić elementy stalowe (np siatki Rabitza, uchwyty do zawieszania) w miejscach połączenia ich z gipsem, żeby uniknąć występowania korozji. Niepokojące staje się również niszczące jego strukturę tzw. butwienie gipsu jako niepożądany efekt jego naprzemiennego nawilżania i wysychania. Uważajmy też lepiej w sytuacjach, kiedy zaczniemy układać go na betonie lub na innej powierzchni o cementowym spoiwie, gdyż podłoże oddające jeszcze wodę lub zawilgocona któraś z jego części przyczyniają się wówczas do powstawania szkód.

Warto zatem mieć świadomość tego, że niekoniecznie musimy korzystać z gipsu budowlanego. Istnieją bowiem alternatywne rozwiązania, które proponują producenci wyrobów budowlanych. Możemy bowiem spokojnie sięgać po spoiwa anhydrytowe czy magnezjowe. Jako spoiwo można również śmiało zastosować wapno i cement.

Główne zastosowania

Gips budowlany ma szerokie zastosowania. Stosuje się go przede wszystkim do pokrycia ścian, a jego głównym zadaniem jest wygładzanie nierówności. Właśnie ze względu na jego różne zastosowania można wyróżnić pewne odmiany gipsu budowlanego.

Do jednego z głównych rodzajów gipsu zalicza się po pierwsze gips sztukatorski używany, jak nazwa wskazuje, do sztukaterii, wyrobów różnych form oraz do robót na siatce Rabitza. Nadaje się też do wykonywania tynków wewnętrznych i elementów gipsowych. Wymaga on od 8 do 25 minut do rozpoczęcia twardnienia, które kończy się między 20 a 60 minutą, kiedy to należy przerwać jego układanie.

Drugim najbardziej znanym rodzajem stał się gips tynkowy, którym wykonuje się tynki wewnętrzne czy roboty na siatce Rabitza i który rozpoczyna twardnieć powyżej 3 minut. Możliwe natomiast jest jego przecieranie, gdyż można go zdecydowanie dłużej układać.

Pojawiają się także inne odmiany gipsu budowlanego oparte na bazie gipsu sztukatorskiego i/lub gipsu budowlanego, których specjalne właściwości otrzymuje się w fabryce za pomocą regulatorów lub wypełniaczy.

Do układania jednowarstwowych tynków wewnętrznych o grubości 5mm stosuje się gips do tynków gotowych, który powoli ulega twardnieniu, a jego czas ułożenia i obróbki od momentu zarobienia wodą trwa ok. 45 minut. Kolejny rodzaj gipsu ma właściwości dokładnie takie jak jego poprzednik. Jednak ma szersze zastosowania, gdyż nie tylko służy do wykończenia jednowarstwowych tynków wewnętrznych (grubość 5mm), ale również do podłoży, które są gładkie i mało ssące, jak np. powierzchnie betonowe. Mowa oczywiście o gipsie do tynków przyczepnych. Tynki także mogą być wykonywane w sposób mechaniczny za pomocą agregatów tynkarskich, w których nie dochodzi do zestalania się gipsu podczas nawet 15 minutowych przerw, a dzięki regulatorom możliwe jest jego długotrwałe układanie. Takie właśnie cechy posiada tzw. gips do tynkowania mechanicznego, który ma też takie właściwości jak gipsy do tynków gotowych.

Istnieją również gipsy służące do różnych płyt gipsowych i ich wykończenia. Do osadzania tzw. suchych tynków (płyt gipsowo-kartonowych) stosuje się gips plackowaty, który nie tylko powoli twardnieje, ale posiada również podwyższone zdolności do zatrzymywania wody, co sprawia, że nie zostaje ona odessana przez karton. Z kolei do łączenia płyt gipsowych zaprawą stosowany bywa specjalny gips spoinowy (fugowy) o właściwościach dokładnie takich jak poprzedni rodzaj gipsu. Poza tym możemy też skorzystać z gipsu szpachlowego, którym nie tylko zaszpachlujemy doskonale spoiny płyt gipsowych, ale też inne równe powierzchnie.

Gips budowlany może być też wykorzystywany do zadań specjalnych, w zależności od przeznaczenia wyróżnia się takie jego odmiany, jak choćby gips marmurkowy (cement marmurkowy), gipsy modelarskie, izolacyjne czy lekkie (komórkowe).